فیبروم‌های رحمی شایع ترین تومورهای خوش‌خیم رحم هستند. علائم اصلی آن نیز خونریزی طولانی مدت قاعدگی بوده که در طول زمان منجر به کم خونی ثانویه، خونریزی و لکه بینی بین قاعدگی، درد لگن و ناباروری می‌شود. درحال حاضر روش‌های متعدد و نوینی برای درمان فیبروم وجود دارند که تقریبا بی‌خطر هستند. جراحی نیز یکی از روش‌های درمان فیبروم رحمی است که در صورت رفع نشدن فیبروم با دارو پزشک تصمیم به عمل جراحی می‌گیرد.
فیبروم رحمی چیست و چه علائمی دارد؟
فیبروم رحمی یا میوم رحم، تومورهای غیر سرطانی هستند که می‌توانند زنان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهند. این در حالی است که بسیاری از زنان مبتلا به فیبروم علائمی ندارند. در برخی مواقع فیبروم می‌تواند باعث قاعدگی طولانی و سنگین، درد لگن، فشار بر مثانه و راست روده و مقاربت دردناک شود. اگرچه فیبروم همیشه بر توانایی زن برای باردار شدن و انجام یک بارداری سالم تأثیر نمی گذارد، اما در برخی موارد می‌تواند باعث ناباروری یا سایر عوارض شود. خوشبختانه در حال حاضر درمان‌هایی برای بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به فیبروم رحمی وجود دارد که تقریبا بی‌خطر هستند.
بی خطرترین گزینه های درمان برای فیبروم کدامند؟
اگرچه برخی از پزشکان هیسترکتومی یا جراحی برای برداشتن رحم را انتخاب می‌کنند، اما گزینه‌های زیادی برای درمان فیبروم وجود دارند که رحم و باروری زن را حفظ می‌کنند و نیازی به برداشتن رحم نیست. همچنین گزینه‌های درمان فیبروم برای افراد متفاوت بوده و بر اساس عوامل مختلفی از جمله سن، تمایل به بارداری و شدت فیبروم توسط پزشک انجام می‌شود.
یکی دیگر از گزینه‌های درمان، برداشتن فیبروم ها از طریق روشی به نام میومکتومی است. برخلاف هیسترکتومی، رحم در میومکتومی دست نخورده باقی می ماند و باروری زن حفظ می‌شود. هیسترکتومی تنها جراحی است که فیبروم‌های رحمی را درمان می‌کند و علائم آن را به طور کامل از بین می‌برد. با این حال، پس از جراحی دیگر نمی‌توانید بچه دار شوید.
انواع روش‌های درمان فیبروم رحمی
در ادامه به طور گسترده درباره هریک از روش‌های درمانی صحبت خواهیم کرد:
هیسترکتومی
هیسترکتومی یک روش جراحی برای برداشتن رحم است. اگر فیبروم‌های بزرگ یا خونریزی شدید دارید و قصد باردار شدن ندارید، ممکن است پزشک روش هیسترکتومی را توصیه کند. روش‌های مختلفی برای انجام هیسترکتومی وجود دارد، از جمله از طریق واژن یا از طریق تعدادی برش کوچک (برش) در شکم انجام می‌شود. بسته به تکنیک مورد استفاده، هیسترکتومی را می توان با استفاده از بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال انجام داد، به‌طوری‌که قسمت‌های پایینی بدن بی حس می‌شوند.
همچنین گاهی اوقات ممکن است پزشک از یک بیهوشی عمومی استفاده کند تا هنگام عمل جراحی متوجه درد نشوید. معمولاً پس از انجام هیسترکتومی باید چند روز در بیمارستان بمانید. بهبودی کامل حدود 6 تا 8 هفته طول می‌کشد که در این مدت باید تا حد امکان استراحت کنید. عوارض جانبی هیسترکتومی می‌تواند شامل یائسگی زودرس و کاهش میل جنسی باشد که معمولا این مورد فقط در صورتی اتفاق می‌افتد که تخمدان ها برداشته شوند.
میومکتومی
میومکتومی یکی دیگر از روش‌های جراحی برای برداشتن فیبروم از دیواره رحم است. اگر قصد بارداری دارید ممکن است پزشک میومکتومی را به عنوان جایگزینی برای هیسترکتومی در نظر بگیرد. البته، بهتر است بدانید که میومکتومی برای همه نوع فیبروم مناسب نیست. متخصص زنان می‌تواند با توجه به عواملی مانند اندازه، تعداد و موقعیت فیبروم‌ها به شما بگوید که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.
بسته به اندازه و موقعیت فیبروم، در روش میومکتومی ممکن است پزشک تعدادی برش کوچک در شکم یا یک برش بزرگتر (جراحی باز) را انتخاب کند. میومکتومی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و معمولاً باید چند روز پس از انجام آن در بیمارستان بمانید. به شما توصیه می‌شود تا زمانی که بهبود می‌یابید، چند هفته استراحت کنید. میومکتومی معمولاً یک درمان مؤثر برای فیبروم است، اگرچه این احتمال وجود دارد که فیبروم‌ها دوباره رشد کنند و جراحی بیشتری مورد نیاز باشد.
لاپاراسکوپی
روش درمانی لاپاراسکوپی توسط پزشک برای زنانی که فیبروم رحمی خفیفی دارند، توصیه می‌شود. در طول عمل لاپاراسکوپی، جراح دو برش کوچک در شکم شما ایجاد می‌کند. یک تلسکوپ در یکی از دهانه ها قرار داده می‌شود تا به پزشک کمک کند داخل لگن و اطراف رحم شما را ببیند. همچنین ابزاری در دهانه دیگر قرار داده می‌شود تا فیبروم شما را از بین ببرد. علاوه‌براین جراح ممکن است فیبروم‌های شما را قبل از برداشتن به قطعات کوچک برش دهد. در نهایت بعد از انجام لاپاراسکوپی بیمار یک شب در بیمارستان می‌ماند.
روش های غیر جراحی برای درمان فیبروم
درمان‌های غیرجراحی مختلفی برای درمان فیبروم رحمی در دسترس هستند که عبارتنداز:
آمبولیزاسیون شریان رحمی
آمبولیزاسیون یک روش جایگزین برای هیسترکتومی یا میومکتومی جهت درمان فیبروم است. این روش درمانی ممکن است برای زنان مبتلا به فیبروم شدید توصیه شود. در روش غیرجراحی آمبولیزاسیون رگ‌های خونی مسدود می‌شوند که این امر سبب کوچک شدن فیبروم می‌شود. در طول عمل، محلول مخصوصی از طریق یک لوله کوچک (کاتتر) تزریق می شود و توسط اشعه ایکس از طریق رگ خونی در پای شما هدایت می‌شود.
همچنین این عمل تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین شما بیدار خواهید بود اما ناحیه تحت درمان کاملا بی‌حس است. معمولاً یک یا دو روز پس از انجام آمبولیزاسیون شریان رحمی باید در بیمارستان بمانید. هنگامی که از بیمارستان خارج می‌شوید، به شما توصیه می‌شود 1 تا 2 هفته استراحت کنید. البته، بعد از این روش بارداری موفق امکان‌پذیر است فقط کافیست تحت نظر پزشکان خوب و کاربلد این روش درمانی را برای فیبروم رحمی انجام دهید.
جراحی سونوگرافی متمرکز
روش های هدایت شده توسط MRI تکنیک نسبتاً جدیدی برای درمان فیبروم است که برخی از پزشکان انجام می‌دهند. در این تکنیک از انرژی لیزر یا انرژی اولتراسوند برای از بین بردن فیبروم استفاده می‌شود. همچنین این نوع روش درمانی برای درمان انواع فیبروم‌ها قابل استفاده نیست. بلکه، فواید و خطرات طولانی مدت آن ناشناخته است. همچنین تحقیقات هنوز در حال انجام است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این روش غیرتهاجمی زمانی که توسط یک پزشک با تجربه انجام می‌شود، فواید کوتاه‌مدت تا میان‌مدتی دارد. اما اثرات آن بر بارداری و زنانی که می‌خواهند در آینده بچه دار شوند به‌طور کامل شناخته نشده است، بنابراین اگر قصد بارداری دارید باید به این موضوع توجه ویژه‌ای کنید.
خطرات روش های درمانی فیبروم رحمی
همه این روش‌های درمانی تقریبا بی خطر هستند، اما می‌توانند خطراتی داشته باشند که عبارتنداز:
- خون ریزی
- عفونت
- آسیب به اندام های شکمی مانند مثانه یا روده
- بافت اسکار در شکم شما که می‌تواند نوارهایی را تشکیل دهد تا اندام‌ها و بافت‌ها به هم مرتبط شوند.
علائم فیبروم رحمی
علائم فیبروم به اندازه، محل و تعداد تومور‌ها بستگی دارد. به‌عنوان مثال افرادی که دچار فیبروم زیر مخاطی می‌شوند در بارداری مشکل داشته و پریود‌های سنگین با خونریزی شدید را تجربه می‌کنند. همچنین اگر درحال یائسگی بوده یا فیبروم‌ها کوچک هستند، ممکن است علائم خاصی نداشته باشید. حتی فیبروم رحمی ممکن است در زمان یائسگی و بعد از آن کوچک شود. دلیل این امر هم کاهش هورمون‌هایی است که فیبروم را تحریک می‌کنند. علائم فیبروم رحمی عبارتنداز:
- درد هنگام رابطه جنسی
- پریودی‌های سنگین و خونریزی بین قاعدگی
- درد زیر شکمی
- تکرر ادرار
- درد در کمر یا لگن
- احساس پری یا فشار در زیر شکم
- بزرگ شدن یا تورم شکم
جمع‌بندی
فیبروم رحمی بیماری شایعی است که برخی زنان به آن مبتلا می‌شوند. در برخی از بانوان فیبروم‌ها کوچک هستند و علائم خاصی ندارند. اما در برخی دیگر فیبروم‌ها بزرگ بوده و علائم مختلفی از خود نشان می‌دهند. البته، روش‌های درمانی مختلفی برای هریک وجود دارد که پزشک باتوجه به شدت بیماری روش مناسبی را توصیه می‌کند. در صورت هرگونه درد و ناراحتی حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را بدانید و بتوانید سریع‌تر مشکل خود را رفع کنید.