سونوگرافی رنگی ، سونوگرافی داپلر
سونوگرافی رنگی یا سونوگرافی داپلر یکی از گزینه هایی است که دکتر زنان برای بررسی سلامت جنین و مادر و عملکرد صحیح جفت در دوران بارداری ،تجویز می کند .
استفاده از آن در بارداری های پرخطر ، جایی که نگرانی از وضعیت کودک وجود دارد ، فواید این روش را نشان می دهد.
سونوگرافی رنگی چیست؟
حاملگی پرخطر چیست؟
حاملگی پرخطر یکی از مواردی است که سلامتی یا زندگی مادر یا جنین را تهدید می کند. این موارد نیاز به مراقبت های ویژه دارند. برخی از بارداری ها با پیشرفت خود و در ماه های آخر، در معرض خطر بالا قرار می گیرند در حالی که برخی از خانم ها به دلایل مختلف حتی قبل از بارداری در معرض خطر هستند.
عوامل خطر برای بارداری پرخطر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- فشار خون بالا ، دیابت ، HIV
- اضافه وزن و چاقی : چاقی خطر ابتلا به فشار خون بالا ، پره اکلامپسی ، دیابت حاملگی ، زایمان جنین مرده، نقایص لوله عصبی و زایمان سزارین را افزایش می دهد.
محققان دریافتند که چاقی می تواند خطر ابتلا به مشکلات قلبی در هنگام تولد نوزادان را افزایش دهد . - چندقلو زایی : خطر عوارض در خانم هایی که بیش از یک جنین دارند بیشتر است. عوارض شایع شامل پره اکلامپسی و زایمان زودرس است. بیش از نیمی از دوقلوها و تقریباً 93 درصد از سه قلوها در بارداری کمتر از 37 هفته متولد می شوند.
- بارداری در سنین پایین یا بالا : بارداری در نوجوانی و سن 35 سال و بالاتر ، خطر ابتلا به preeclampsia و فشار خون بالای حاملگی را افزایش می دهد.
چرا در طول بارداری اسکن داپلر انجام می شود؟
به طور کلی ، زنان در دوران بارداری به دو اسکن اولتراسوند (سونوگرافی) اساسی نیاز دارند. اولین مورد در سه ماهه اول بارداری است که برای فهمیدن تعداد نوزادان ، بررسی ضربان قلب کودک ، تعیین رشد کودک و پیش بینی موعد زایمان است.
اسکن دوم در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود تا ناهنجاری های جسمی را بررسی کند و تأیید کند که کودک به طور عادی در حال رشد است. اگر پزشک در طول این اسکن ها ناهنجاری پیدا کند ، سونوگرافی داپلر برای بررسی بیشتر انجام می شود. از داپلرها معمولاً برای بررسی جریان خون جفت ، جریان خون بند ناف جنین و جریان خون در قلب و مغز استفاده می شود تا همه چیز طبیعی باشد.
در صورت مشاهده هرگونه محدودیت در جریان ، پزشکان می توانند تشخیص دهند که آیا این بیماری ناشی از رگ خونی محدود ، کم خونی داسی شکل یا حساسیت RH است.جریان خون محدود در جنین می تواند باعث کاهش وزن هنگام تولد ، اختلال در رشد ، کاهش اندازه و غیره شود.
نوع خاصی از سونوگرافی داپلر به نام Transcranial Doppler برای ارزیابی خطر سکته در نوزادان مبتلا به کم خونی داسی شکل استفاده می شود.
سونوگرافی رنگی در شرایط زیر توصیه می شود:
- بارداری دوقلو یا بیشتر
- مادر دارای شاخص توده بدنی کم یا زیاد است (BMI)
- شرایط پزشکی مانند دیابت و فشار خون بالا
- کودک تحت تأثیر آنتی بادی های RH قرار دارد .
- میزان رشد کودک کم است.
- سقط جنین قبلی یا یک نوزاد کوچک
- مادر سیگار می کشد.
مشکل بارداری دو یا چندقلویی
هنگامی که مادر در حال حمل چند جنین است ، حاملگی یک ریسک بالا محسوب می شود و به طور مرتب با اسکن داپلر کنترل می شود. دلیل این امر این است که چنین حاملگی ها احتمال بروز عوارض مختلفی را دارند. برخی از آنها عبارتند از: TTTS (سندروم انتقال خون قل به قل) ، IUGR (محدودیت رشد داخل رحمی) ، گره بند ناف و غیره. این عوارض را می توان در اوایل با سونوگرافی رنگی تشخیص داد.
مشکلات جفت
جفت، خون – مواد مغذی و اکسیژن را از بدن مادر تامین می کند. گردش خون سالم در جفت برای رشد طبیعی نوزاد ضروری است. در اسکن تشخیص ناهنجاری در سه ماهه دوم ، اگر مشکلاتی از قبیل رشد کند جنین مشاهده شود ، از اسکن داپلر برای تشخیص هرگونه بی نظمی در جریان خون جفت استفاده می شود.
از سونوی رنگی نیز در تشخیص جفت سرراهی استفاده می شود. اسکن می تواند وضعیت جفت را نشان دهد که می تواند تا انتهای بارداری تغییر کند.
شرایط بهداشتی مادر
سلامت مادر تأثیر عمیقی بر رشد جنین دارد. پزشکان از سونوگرافی رنگی برای تعیین میزان گردش خون در شریان های ناف و جفت استفاده می کنند. شرایطی وجود دارد که تحت آن جریان خون در شریانها محدود می شود مانند انقباض عروق به دلیل استعمال دخانیات ، داروهای خاص و سایر دلایل مرتبط با شیوه زندگی.
شریان های منقبض شده مقاومت بالایی در برابر جریان خون دارند و در نتیجه اکسیژن و مواد مغذی نادرست به جنین منتقل می شود. شرایطی مانند فشار خون بالا و دیابت نیز می تواند تأثیر قابل توجهی در این مورد داشته باشد.
در طی سونوگرافی داپلر کدام قسمتها بررسی می شوند؟
از داپلرها معمولاً برای تعیین جریان خون استفاده می شود. هنگامی که ناهنجاری ها در اسکن های قبلی تشخیص داده می شود ، پزشک به طور کلی جریان خون را در قسمت های مهم مادر و جنین بررسی می کند.
- اسکن داپلر سرخرگ رحمی
سرخرگ های رحمی عروق خونی هستند که خون را به رحم مادر منتقل می کنند. در دوران بارداری ، این سرخرگها کش یافته و بزرگ می شوند تا خون غنی از رحم را تأمین کنند.
این تغییر فیزیکی اجازه می دهد مقدار بیشتری از جریان خون با مقاومت کم در سرخرگ ها جریان داشته باشد ، بنابراین جنین با تغذیه کافی تأمین می شود.
اگر مادر از شرایطی مانند پره اکلامپسی رنج ببرد ، جریان خون به سرخرگ محدود می شود. از اسکن داپلر می توان برای تشخیص این بیماری در اوایل بارداری استفاده کرد. -
اسکن داپلر سرخرگ نافی
در شرایطی که یک زن چند قلو باردار است، و رشد کودک کند به نظر برسد، یا اگر کودک تحت تأثیر آنتی بادی های RH قرار گرفته ، پزشک سونوی سرخرگ نافی را توصیه می کند.
سرخرگهای نافی خون را از جفت به نوزاد از طریق بند ناف منتقل می کنند. سونوگرافی رنگی سرخرگ نافی، میزان جریان خون موجود در آن و میزان دریافت مواد مغذی و اکسیژن کودک را نشان می دهد.
اگر در این مرحله مشکلی کشف شود ، آزمایش های داپلر دیگری ممکن است انجام شود تا علت آن مشخص شود و همچنین جریان خون در مغز کودک و آئورت آن (یک شریان اصلی بدن) بررسی شود. - اسکن داپلر سرخرگ مغزی میانی
این اسکن میزان جریان خون در سرخرگ مغزی میانی را نشان می دهد که خون را برای مغز کودک تأمین می کند. این سونوگرافی تنها در صورتی انجام می شود که کودک به آنمی مبتلا شود ، کودک مبتلا به سندرم گونه سرخ شود یا اگر کودک تحت تأثیر آنتی بادی های RH قرار دارد. - اسکن داپلر مجرای سیاهرگی
این یک سونوگرافی داپلر نسبتاً غیر معمول است. این کار در سه ماهه اول به همراه تست های دیگر انجام می شود تا به دنبال ناهنجاری کروموزومی در جنین باشید.
همچنین برای اسکن رگ ناف که خون را به قلب نوزاد منتقل می کند ، انجام می شود .
انواع اسکن داپلر در بارداری
انواع مختلفی از اسکن داپلر وجود دارد که می تواند ویژگی های مختلفی از جمله جهت خون ، سرعت خون و مکان را تعیین کند. بسته به آنچه نیاز به ارزیابی دارد ، از سه نوع اسکن داپلر استفاده می شود:
- داپلر موج مداوم
این سیستم از یک انتقال مداوم و دریافت امواج فراصوت برای اندازه گیری دقیق سرعت بالای جریان خون استفاده می کند. جهت یا محل جریان را نشان نمی دهد بلکه فقط سرعت را نشان می دهد. جمع و جور است و عموما مورد استفاده قرار می گیرد. - داپلر Duplex
این داپلر می تواند تصویری از رگ خونی و اندامهای اطراف ایجاد کند ، در حالی که در همان زمان ، سرعت و جهت جریان خون را اندازه گیری می کند. -
داپلر رنگی
داپلر رنگی شبیه به داپلر Duplex است اما تجسم بهتری از منطقه اسکن شده می دهد. رایانه ای تصاویر رنگی را به تصویر می کشد که جریان خون را بر روی تصویر رگ خونی و بافت های اطراف آن نشان می دهد.
